ਦਿੱਲੀ : ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਸਥਿਤ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 2:35 ਵਜੇ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗਾ। ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਲੈਂਡਰ, ਰੋਵਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਮੋਡੀਊਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਛੇ ਪੇਲੋਡ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ‘ਰਾਕੇਟ ਵੂਮੈਨ’ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਿਤੂ ਕਰਿਧਲ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਕੌਣ ਹੈ ਰਿਤੂ ਕਰੀਧਾਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਅਹਿਮ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ।
ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਉਤਾਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਹਿਲਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਿਤੂ ਕਰੀਧਾਲ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ। ਰਿਤੂ ਕਰਿਧਾਲ ਚੰਦਰਯਾਨ 3 ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗੀ। ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਡਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ। ਮੰਗਲਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹੁਨਰ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਰਿਤੂ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੇ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉਡਾਣ ਭਰੇਗੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਰਿਤੂ ਕਰਿਦਲ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੂੰ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਰਿਤੂ ਮੰਗਲਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਲਖਨਊ ਦੀ ਧੀ ਰਿਤੂ ਉਦੋਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-ਮਿਸ਼ਨ 2 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ।
ਰਿਤੂ ਕਰਿਧਾਲ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਐਮਐਸਸੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਰਿਤੂ ਨੇ ਫਿਰ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਤੂ ਨੇ ਇਸਰੋ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਰਿਤੂ, ਜੋ ਕਿ ਏਰੋਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਦਾ ਕਰੀਅਰ ਉਪਲਬਧੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਤੂ ਨੂੰ 2007 ਵਿੱਚ ਯੰਗ ਸਾਇੰਟਿਸਟ ਐਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਰਿਤੂ ਨੂੰ ‘ਰਾਕੇਟ ਵੂਮੈਨ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲਖਨਊ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ
ਰਿਤੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਵਯੁਗ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਰਿਤੂ ਨੇ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਹੈ। 6 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਗੇਟ ਕੱਢ ਲਿਆ। ਰਿਤੂ ਨੇ ਸਾਲ 1997 ਵਿੱਚ ਇਸਰੋ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਰਿਤੂ ਨੇ ਕਈ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ
ਰਿਤੂ ਨੇ ਮਿਸ਼ਨ ਮੰਗਲਯਾਨ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰਯਾਨ-2 ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਰਿਤੂ ਕਰੀਦਲ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਸੀ। ਰਿਤੂ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਜਿੰਨੀ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਡਾ ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਯੰਗ ਸਾਇੰਟਿਸਟ ਅਵਾਰਡ, ਮਾਰਸ ਆਰਬਿਟਰ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਇਸਰੋ ਟੀਮ ਅਵਾਰਡ, ਏਐਸਆਈ ਟੀਮ ਅਵਾਰਡ, ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਏਰੋਸਪੇਸ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਏਰੋਸਪੇਸ ਵੂਮੈਨ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ, ਰਿਤੂ ਆਪਣੇ ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਕੰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਜਨੂੰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਵਾਰ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਵਿੱਚ ਔਰਬਿਟਰ ਨਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਮਾਡਿਊਲ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੈਂਡਰ ਅਤੇ ਰੋਵਰ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਪੰਧ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਗੋਲ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਰਬਿਟਰ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਰ 2145.01 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ‘ਚ 1696.39 ਕਿਲੋ ਈਂਧਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਯਾਨੀ ਮੋਡੀਊਲ ਦਾ ਅਸਲ ਭਾਰ 448.62 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ।