ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪਈ ਬਾਰਸ਼ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ (Farmers) ਲਈ ਕਾਫੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਖੜ੍ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਾਸਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚਾਰੇ ਦਾ ਰੇਟ ਪਿਛਲ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪਹੰਚ ਗਿਆ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਭੀ ਤੂੜੀ ਵੀ ਗਲ ਗਈ। ਇਸੇ ਵਜ੍ਹਾ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੂੜੀ ਦੇ ਰੇਟ ਅਸਮਾਨੀ ਚੜ੍ਹ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਤੂੜੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਰੇਟ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ।
ਪਸ਼ੂ ਮਾਲਕਾਂ ਲਈ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ
ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਅਤੇ ਤੂੜੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 9 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ‘ਚ ਹੀ ਤੂੜੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਚ 20 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਗਸਤ 2022 ਵਿੱਚ, ਤੂੜੀ ਦਾ ਥੋਕ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕ ਅੰਕ 25.54 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਚਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਫੀਡ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨੇ ਪਸ਼ੂ ਮਾਲਕਾਂ ਲਈ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੂੜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਤੂੜੀ ਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਭਾਅ ਚ ਸਿਰਫ 200 ਦਾ ਫਰਕ
ਦੱਖਣੀ ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੂੜੀ ਦੀ ਕੀਮਤ 2000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਬੇਮੌਸਮੀ ਬਰਸਾਤ ਕਾਰਨ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਵੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਖੁਆਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਪੌਦੇ ਤਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗਲ ਗਏ ਹਨ। ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਅਤੇ ਤੂੜੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਲਵਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਤੂੜੀ ਦਾ ਰੇਟ 1750 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹੀ ਹਾਲ ਅਲਵਰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੈ।
ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਲਵਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਉਧਨਵਾਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਰਬੀਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਬਾਜਰੇ ਦੀ ਫਸਲ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਬਾਜਰੇ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿੱਘੇ ਤੋਂ 4 ਕੁਇੰਟਲ ਤੂੜੀ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਰਬੀਨਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਣਕ ਦਾ ਤੂੜੀ 700 ਤੋਂ 800 ਰੁਪਏ (40 ਕਿਲੋ) ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਲਵਰ ਦੇ ਕੁਲਾਵਤ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਰਹਿਸਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕਣਕ 2200 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਾਰ ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ 2000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਸੁੱਕੀ ਤੂੜੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਪਹਿਲਾਂ 200 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਸੀ, ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 800 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਫੀਡ ਵੀ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਫੀਡ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਦੇ ਬੀਜ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਬਰੈਨ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਨਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਕੇਕ ਪਹਿਲਾਂ 1600 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਸੀ, ਹੁਣ ਇਹ 3000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਝਾਂਸੀ ਵਿੱਚ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਚਾਰਾ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਮਰੇਸ਼ ਚੰਦਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰਾ ਚਾਰਾ 12 ਤੋਂ 15 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਅਤੇ ਤੂੜੀ ਲਗਭਗ 26 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2019 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 1724 ਮਿਲੀਅਨ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 43.8% ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰ ਸਨ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਾਰੇ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ‘ਚ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਵ ਡੇਅਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ‘ਚ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਚਾਰੇ ਦਾ ਸੰਕਟ ਹੈ।
