ਈਰਾਨ(Iran) ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਈ ਕਾਨੂੰਨ (ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅਜੀਬ ਕਾਨੂੰਨ) ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਜੀਬ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਈਰਾਨ ਸੁਰਖੀਆਂ ‘ਚ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ 22 ਸਾਲਾ ਈਰਾਨੀ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਹਿਜਾਬ ਸਾੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਲ ਕਟਵਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਮਹਸਾ ਅਮੀਨੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਤਹਿਰਾਨ ਤੋਂ ਇਸ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਿਜਾਬ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਸ਼ਮਦੀਦਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੈਨ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵੈਨ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਮਾਰਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ 3 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਈ ਕਾਨੂੰਨ (ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਅਜੀਬ ਕਾਨੂੰਨ) ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਜੀਬ ਹਨ।
ਪਿਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ— ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਇਕ ਪਿਤਾ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਲਈ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2013 ਵਿਚ ਈਰਾਨ ਦੀ ਸੰਸਦ ਨੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਗੋਦ ਲਈ ਧੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ (ਗਾਰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ) ਨੇ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ, ਉਹ ਵਿਆਹ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਸੰਸਦ ਨੇ ਇਹ ਨਿਯਮ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ ਇਕ ਸ਼ਰਤ ‘ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਜੱਜ ਉਸ ਵਿਆਹ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
13 ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਵਿਆਹ– 1979 ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਆਹ ਦੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਮਰ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 13 ਸਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਲ 1982 ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਮਰ ਘਟਾ ਕੇ 9 ਸਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਯਾਨੀ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਬੱਚੀ ਦਾ ਵੀ ਵਿਆਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਲ 2002 ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਮਰ ਫਿਰ ਵਧਾ ਕੇ 13 ਸਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੜਕਿਆਂ ਦੀ ਉਮਰ 15 ਸਾਲ ਹੈ।
ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਦੀ ਸੰਖਿਆ– ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਮਰਦ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 4 ਔਰਤਾਂ ਤੱਕ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਔਰਤ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਦਾਦਾ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ, ਮਰਦ ਯਹੂਦੀਆਂ, ਈਸਾਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਸੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਤਲਾਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਤਕਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ– ਇੱਕ ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਤਲਾਕ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ 5 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਸਥਿਰ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਸ਼ਾ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਬੋਲ ਕੇ ਹੀ ਤਲਾਕ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੱਪੜੇ– ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਾਈਮਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਹਿਜਾਬ ਜਾਂ ਬੁਰਕੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਅਤੇ ਚਿਹਰਾ ਢੱਕਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਢਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ 6 ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕੈਦ, ਜੁਰਮਾਨਾ ਜਾਂ ਕੋਰੜੇ ਮਾਰਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ।
ਯਾਤਰਾ– ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ- ਜਦੋਂ ਪਤਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਪਤੀ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ 1/8 ਜਾਇਦਾਦ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਧੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਦੁੱਗਣਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ – 1979 ‘ਚ ਜਦੋਂ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਇਸਲਾਮਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਤਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਟੇਡੀਅਮ ‘ਚ ਜਾ ਕੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੈਚ ਦੇਖਣ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਹੁਣ ਫੀਫਾ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਟੇਡੀਅਮ ‘ਚ ਮੈਚ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਡਾਂਸ– ਈਰਾਨ ‘ਚ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨੱਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀਆਂ। ਔਰਤ ਕਲਾਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਐਲਬਮਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
