ਨਾਗੌਰ : ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੀਰਾ 50,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਨਾਗੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਮੇਡਤਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜੀਰੇ ਨੇ ਕੀਮਤ ਵਾਧੇ(Cumin rate hike) ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚ ਦਿੱਤਾ। 9,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜੀਰਾ ਮੰਡੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਉਂਝਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੀਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੇਟ 45 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਰਿਹਾ।
ਇੱਕ ਦਮ ਰੇਟ ਵੱਧਣ ਦਾ ਇਹ ਬਣਿਆ ਕਾਰਨ
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਪਏ ਬੇਮੌਸਮੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਜੀਰੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਸਾਲ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਉਛਾਲ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ‘ਚ ਜੀਰੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਰਕਬਾ ਘਟਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ‘ਚ ਇਸ ਵਾਰ ਗਰਮੀ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਜੀਰੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਵਰੀ ‘ਚ ਤਾਪਮਾਨ ‘ਚ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਬੇਮੌਸਮੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗੜੇਮਾਰੀ ਹੋਈ।
ਜੀਰਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਫਸਲ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮਿੱਠੇ ਆਲੂ ਦੀ ਫਸਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ਵੀ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦਾ ਅਸਰ ਜੀਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਦਿਸ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਘੱਟ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਮੰਗ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਜੀਰੇ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ‘ਚ ਉਪਜ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗਲੋਬਲ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ।
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ੀਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ
ਜੀਰੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਜੀਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਉਂਝਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੀਰੇ ਦੀ ਕੀਮਤ 45 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਭਾਅ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਰੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੀਰਾ 37 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ। 2018 ਤੱਕ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 12-13 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਦੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
