ਬਿਉਰੋ ਰਿਪੋਰਟ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 28%, ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ 19% ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 57% ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਪੀਪਲਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਇੰਡੀਆਜ਼ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਇਕਾਨਮੀ (PRICE) ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।
ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਆਮਦਨ ਦਾ ਪਾੜਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਤਰ 7 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 87% ਘਟ ਕੇ ਸਿਰਫ 250 ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2016 ਵਿੱਚ 1,917 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਸੀ।
ਇਸ ਆਰਥਿਕ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ 165 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ 1,944 ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ 2,01,900 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਮੂਨਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ। ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 2.73 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 27.7% ਵਧ ਕੇ 3.49 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਆਮਦਨ 2.96 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 18.8 ਫੀਸਦੀ ਵਧ ਕੇ 3.52 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ।
ਪ੍ਰਾਈਸ ਮੁਤਾਬਕ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੋਵਿਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ 20% ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਿਰਫ 3% ਸੀ, ਜੋ 2022-23 ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਕੇ 6.5% ਹੋ ਗਿਆ।
ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਚੋਟੀ ਦੇ 20% ਆਮਦਨੀ ਸਮੂਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 52% ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ ਸਿਰਫ 45% ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਘਟਦਾ ਗਿਆ, ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧਦੀ ਗਈ। ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਅਨਾਜ ਯੋਜਨਾ, ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧੀ ਅਤੇ ਆਵਾਸ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਾ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਉਥਾਨ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭ ਹੋਇਆ ਹੈ।
- ਧਾਰਮਿਕ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 21% ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਸਿਰਫ 21% ਪਰਿਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਪਾਏ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।
- ਐਸਸੀ-ਐਸਟੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। ਐਸਸੀ-ਐਸਟੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ, ਕ੍ਰਮਵਾਰ 17% ਅਤੇ 11% ਘਰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 18% SC ਅਤੇ 15% ST ਵਰਗ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਕੋਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਹਨ।
- ਓਬੀਸੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ 20% ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਨ, ਪਰ 18% ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਅੰਤਰ ਜਨਰਲ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 29% ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ 26% ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹਨ।
- 2016 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਮਾਸਿਕ ਆਮਦਨ 24,667 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ 22,750 ਰੁਪਏ ਸੀ। 2023 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਆਮਦਨ 29,333 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ 29083 ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
- ਦੇਸ਼ ਦੇ 60 ਲੱਖ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ 57.4% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਹ 4.40 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 6.93 ਲੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
- ਹੋਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੈਨ-ਪਾਰਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਛੋਟੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 3.64 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ 5.57 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ 53.2% ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
- ਪ੍ਰਾਈਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਭਾਈਚਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ।
