ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਈਰਾਨੀ ਲੜਕੀ(Mahsa Amini dies) ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੌਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਪੁਲਿਸ (Morality Police) ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 22 ਸਾਲਾ ਮਾਹਸਾ ਅਮੀਨੀ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਉਸਦੀ “ਸ਼ੱਕੀ” ਮੌਤ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਮੀਨੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਸੈਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਹਿਰਾਸਤ ‘ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ‘ਸਖਤ ਡਰੈੱਸ ਕੋਡ’ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮੀਨੀ ਅਚਾਨਕ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ। ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖਬਰ ਨੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
Iran: 22-yr-old woman, Mahsa Amini, dies after arrest by 'Morality Police'
Read @ANI Story | https://t.co/yF8HyIwh1Q#IranMoralityPolice #MahsaAmini pic.twitter.com/KE2aXWW6mO
— ANI Digital (@ani_digital) September 16, 2022
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਔਰਤ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ‘ਡਰੈਸ ਕੋਡ’ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਿਰ ਦਾ ਸਕਾਰਫ਼ ਯਾਨੀ ਹਿਜਾਬ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਦੋਸ਼ ‘ਚ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ‘ਚ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ‘ਹਿਜਾਬ’ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ‘ਹਿਜਾਬ’ ਨਾਲ ਢੱਕਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਢੱਕਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ‘ਚ ਲੈ ਲਿਆ।
ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ
ਹਿਰਾਸਤ ‘ਚ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਦੇ ਕੋਮਾ ‘ਚ ਚਲੇ ਜਾਣ ਦੀ ਖਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਔਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੀ ਅਤੇ ਬੀਤੀ ਰਾਤ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਮੀਨੀ ਦੀ ਸ਼ੱਕੀ ਮੌਤ ਲਈ ਜੋ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
ਈਰਾਨ ਵਾਇਰ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਗ ਅਖਬਾਰ ਸਮੇਤ ਫਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮਹਸਾ ਅਮੀਨੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਔਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸੀ। ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੋਮਾ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ।
ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ
CNN ਨੇ ਈਰਾਨਵਾਇਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਅਮੀਨੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਾਹਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਕਿਆਰਾਸ਼ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲਿਜਾਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਲਈ ਥਾਣੇ ਲੈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭੈਣ ਨਾਲ ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਭਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ
ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਥਾਣੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਰਾਹੀਂ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਗ੍ਰੇਟਰ ਤਹਿਰਾਨ ਪੁਲਿਸ ਕੰਪਲੈਕਸ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਚਾਨਕ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ,”
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਲਿਆ ਨੋਟਿਸ
ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਮਾਹਸਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਤਹਿਰਾਨ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਿਵੇਂ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਗਠਨ ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿਰਾਸਤੀ ਤਸ਼ੱਦਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਜਾਂਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ 22 ਸਾਲਾ ਮਹਿਲਾ ਮਹਿਸਾ ਅਮੀਨੀ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
“ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਅਖੌਤੀ ‘ਨੈਤਿਕਤਾ ਪੁਲਿਸ’ ਨੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਨਮਾਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਗੱਲਾਂ ਉਸ ਕੋਲ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਬੁਰਕਾ ਨਾ ਪਾਉਣ ‘ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲੇਗੀ।”
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਾਂਚ ਹੋਵੇਗੀ
ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਹੰਗਾਮਾ ਮਚਾ ਦਿੱਤਾ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਾਇਸੀ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ, ਅਤੇ ਕਈ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਉਠਾਉਣਗੇ।
ਅਮੀਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਈਰਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਨੈਤਿਕਤਾ ਪੁਲਿਸ, ਜਿਸਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੈਟਰੋਲ-ਏ ਇਰਸ਼ਾਦ (ਗਾਈਡੈਂਸ ਪੈਟਰੋਲ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਧ ਰਹੇ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਇਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ, ਲਾਜ਼ਮੀ ਪਹਿਰਾਵਾ ਕੋਡ, ਨਾ ਕਿ ਸਿਰਫ ਈਰਾਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਬਲਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਾਲਾਂ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਨੂੰ ਸਕਾਰਫ਼ ਨਾਲ ਢੱਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੁਣ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਹਿਜਾਬ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ।
ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿਲਾ ਦੇ ਥਾਣੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿਚਕਾਰ ਕੀ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਅਜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਰਾਨ ਦਾ 1500 Tavseer ਚੈਨਲ, ਜੋ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਕਥਿਤ ਉਲੰਘਣਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮੀਨੀ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਸੱਟ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ‘ਚ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਮੀਨੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ‘ਚ ਪੁਲਿਸ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਹਿਰਾਨ ‘ਚ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁੱਸੇ ‘ਚ ਸਰਕਾਰ ਖਿਲਾਫ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
