‘ਦ ਖ਼ਾਲਸ ਬਿਊਰੋ :- ਮਾਲਦੀਵ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨੀਂ “ਇੰਡਿਆ ਆਊਟ” ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚੱਲ ਰਹੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਖੂਬ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਨਾਸ਼ੀਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਆਊਟ ਮੁਹਿੰਮ ( ISIS ) ਸੈੱਲ ਦੀ ਹੈ। ਨਾਸ਼ੀਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਮਾਲਦੀਵ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮਾਲਦੀਵ ‘ਚ ਇੰਡੀਆ ਆਊਟ ਮੁਹਿੰਮ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤਿਆਂ ‘ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਫੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਹਕੂਮਤ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ। ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿਰੋਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਬਦੁੱਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੁਵੱਲੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ “ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ” ਹਨ, ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਸਮਰਥਿਤ ਸਟ੍ਰੀਟ ਲਾਈਟਿੰਗ ਸਕੀਮ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਮੌਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲੋਂ-ਦਿਲ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਾਲਦੀਵਜ਼-ਪੀਪਲਜ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਪੀਪੀਐਮ-ਪੀਐਨਸੀ) ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪਾਰਟੀ, ਸਾਬਕਾ ਕੈਦ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਬਦੁੱਲਾ ਯਾਮਿਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, “ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ” ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਟਕਲਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਹਾ ਢਾਲੂ ਦੀਪ ਦੇ ਹਨੀਮਾਧੂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਾਧੂ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ, ਜੋ ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੁਆਰਾ ਤੋਹਫੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ “ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ”।
ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮਾਲਦੀਵ ਦੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਟਵਿੱਟਰ ‘ਤੇ #ਇੰਡੀਆਆਉਟ ਨਾਲ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇਸ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਂਡ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ‘ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ। ਇਹ ਇਲਜ਼ਾਮ ਇਸ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਯਾਮੀਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਮਾਲੇ ਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚਾਲੇ ਸਬੰਧ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਚੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸਪਸ਼ਟ ਝੁਕਾਅ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਚੀਨ ਇਥੋਂ ਦਾ ਨੇੜਲਾ ਵਿਕਾਸ ਭਾਈਵਾਲ ਤੇ ਨੇਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਲਦੀਪ ਚੀਨ ਤੋਂ 1.4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਫਿਰ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੋਲੇਹ ਦੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੋਲੇਹ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਭਾਰਤ-ਵਿਰੋਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਹ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਾਲਾ ਸੋਲੇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਮਾਲਦੀਵ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ।ਮਾਲਦੀਵ ਕੋਵਿਡ -19 ਨਾਲ ਵਿਗੜਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ 250 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫੰਡ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। UNDP ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਲਦੀਵ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਲਦੀਪ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 2020 ਵਿੱਚ ਇਕ ਤਿਮਾਹੀ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਘਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਮਾਲਦੀਵ ਵਿੱਚ 9,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ 33 ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਅੰਦਰੂਨੀ ਤਣਾਅ
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਕੁੱਝ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਮਾਲਦੀਵਜ਼ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ (ਐਮਡੀਪੀ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਣਾਅ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੋਲੇਹ ਤੇ ਸਪੀਕਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਸ਼ੀਦ ਦਰਮਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਕ ਗੰਭੀਰ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਸਪੀਕਰ ਨਸ਼ੀਦ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਿਆਂ ਕੁੱਝ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਮਾਲੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ‘ਤੇ ‘ਦਿ ਹਿੰਦੂ ਅਖਬਾਰ ‘ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਸਪੀਕਰ ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ’ ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅੰਦਰ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।” , ਜੋ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ”
ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ, “ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਮੋਰਚੇ’ ਤੇ, ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤਣਾਅ ਵਧੇਰੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ।”
