ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੱਪ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟਸ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਆਈ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗੂਗਲ ਪੇ, ਪੇਟੀਐਮ ਅਤੇ ਫੋਨਪੇ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ UPI ਐਪਸ ਨੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਮਰ੍ਹਾ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਰੀਦਦਾਰੀ, ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਐਪ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ UPI ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।
ਲੱਖਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਡਾਊਨਡਿਟੇਕਟਰ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ’ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪੂਰਾ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾਊਨਡਿਟੇਕਟਰ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਪਹਿਰ 12 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ 1,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 66% ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਭੁਗਤਾਨ ਨਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ, ਜਦਕਿ 34% ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਫੰਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਈ। ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ UPI ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਸਿਸਟਮ ਤਕਨੀਕੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।
UPI, ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (NPCI) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਤੁਰੰਤ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ਰਾਹੀਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਛੋਟੀਆਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵੱਡੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ, ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਅਤੇ ਆਟੋ-ਪੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਗਾਹਕੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈਚਾਲਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, NPCI ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ UPI ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੂਗਲ ਪੇ, ਪੇਟੀਐਮ ਜਾਂ ਫੋਨਪੇ ਵੱਲੋਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਕਦੀ, ਡੈਬਿਟ ਜਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪਕ ਭੁਗਤਾਨ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ।
ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਾਬਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। UPI ’ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤਕਨੀਕੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਬੰਧਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਲਦ ਹੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਕੱਢਣਗੀਆਂ, ਤਾਂ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁੜ ਸੁਚਾਰੂ ਹੋ ਸਕੇ।
