ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ : ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਹੀਆਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਆਏ ਹੜ੍ਹ, ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਸੋਕੇ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਰਚਾਂ ਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਫਸਲਾਂ ‘ਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਉਭਰ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਕਿ ਹੁਣ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਭਾਅ ਐਨੇ ਮਾੜੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਟਮਾਟਰ ਦੇ ਭਾਅ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹੇਵੰਦ ਭਾਅ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ। ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ‘ਚ ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਫਸਲ ਦਾ ਸਹੀ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ। ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਦਿਹਾੜੀ ਵੀ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਹੇ। ਦਰਅਸਲ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ‘ਚ ਟਮਾਟਰ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਬਹੁਜ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਰੇਟ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟਮਾਟਰ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 40 ਤੋਂ 50 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੰਨੀ ਡਿੱਗ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਖੂਨ ਦੇ ਹੰਝੂ ਰੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਕੈਰੇਟ 20 ਤੋਂ 30 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 40 ਤੋਂ 50 ਪੈਸੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਟਮਾਟਰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਟਮਾਟਰ ਦੇ ਭਾਅ ਕਿਉਂ ਡਿੱਗੇ?
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਮੰਡੀ, ਸ਼ਾਜਾਪੁਰ ਮੰਡੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਿਸਾਨ ਬਰਾਬਰ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ‘ਚ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਆਮਦ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਟਮਾਟਰਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਖਪਤ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਟਮਾਟਰਾਂ ਦੇ ਖਰੀਦਦਾਰ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਟਮਾਟਰ ਸੁੱਟਣੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ। ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਖਪਤ ਲਈ ਹੋਰ ਵਿਕਲਪ ਅਜ਼ਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਚਟਨੀ, ਕੈਚੱਪ, ਚਟਨੀ ਬਣਾ ਕੇ ਵੇਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ?
ਟਮਾਟਰ ਲੈ ਕੇ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਵਿੱਘੇ ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਖਰਚ ਆਇਆ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਟਮਾਟਰ ਇੱਕ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਦੋ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਵਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿਰਾਏ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਕੀਮਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ? ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਟਮਾਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਖੁਆ ਰਹੇ ਹਨ।
