ਸ਼ਿਮਲਾ : ਸਾਲ 2023 ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਸੀ। ਤਬਾਹੀ ਦਾ 50 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਬਾਰਸ਼ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਰਾਬ ਸੀ। ਮਾਨਸੂਨ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਸਟੇਟ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਅਥਾਰਿਟੀ (SDMA) ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ 4636 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਹਰ ਦਿਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਹ 8 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁੱਖੂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 24 ਦਿਨ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਮੌਨਸੂਨ ਕਈ ਵਾਰ 120 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 24 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2 ਤੋਂ 6 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਬਾਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਤਬਾਹੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਚਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੇਘਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।
2022 ਵਿੱਚ 2500 ਕਰੋੜ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਐਸਡੀਐਮਏ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 2500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2021 ‘ਚ 1118.02 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਸਾਲ 2020 ‘ਚ 853.61 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ, ਸਾਲ 2019 ‘ਚ 1170.56 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸਾਲ 2018 ‘ਚ 1520.63 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਾਰਸ਼ ‘ਚ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ 8 ਤੋਂ 11 ਜੁਲਾਈ ਦਰਮਿਆਨ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਪੂਰੇ ਮੌਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ‘ਚ ਜਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਇਦਾਦ ਤਬਾਹ ਹੋਈ ਹੈ।
ਐਸਡੀਐਮਏ ਮੁਤਾਬਕ 24 ਜੂਨ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 117 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਭਰ ‘ਚ 121 ਲੋਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 12 ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਸੂਬੇ ਭਰ ‘ਚ 500 ਕੱਚੇ ਅਤੇ ਪੱਕੇ ਮਕਾਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਹਨ। ਕਰੀਬ 4 ਹਜ਼ਾਰ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 133 ਦੁਕਾਨਾਂ, 1000 ਗਊ ਸ਼ੈੱਡ ਅਤੇ 935 ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਸੜਕਾਂ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ। ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਨੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ 33 ਪੁਲ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੜਕਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਅੱਜ ਵੀ 700 ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੜਕਾਂ 8 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ 90 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਕੀਮਾਂ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1800 ਦੇ ਕਰੀਬ ਸਕੀਮਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੰਪ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹ ਗਏ ਸਨ।
ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਦੋ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਭਲਕੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਟੀਮ ਮੰਡੀ, ਕੁੱਲੂ ਮਨਾਲੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰੇਗੀ ਜਦਕਿ ਦੂਜੀ ਟੀਮ ਸ਼ਿਮਲਾ, ਸੋਲਨ, ਕਿਨੌਰ ਅਤੇ ਸਿਰਮੌਰ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇਗੀ। ਇਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਰਾਸ਼ੀ ਮਿਲੇਗੀ।
