ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 16.71% ਅਫਸਰ ਰੈਂਕ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਖਾਲੀ ਹਨ। ਦੈਨਿਕ ਭਾਸਕਰ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੀ ਸਥਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫੌਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਗਿਣਤੀ 12.48 ਲੱਖ ਹੈ, ਪਰ 1 ਲੱਖ ਅਹੁਦੇ ਖਾਲੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 92,410 ਅਸਾਮੀਆਂ ਜੂਨੀਅਰ ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਫਸਰ (ਜੇਸੀਓ) ਅਤੇ ਨਾਨ-ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਫਸਰ (ਐਨਸੀਓ) ਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ 7.72% ਕਮੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। 1 ਅਕਤੂਬਰ, 2024 ਤੱਕ, 11,97,520 ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਅਸਾਮੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 11,05,110 ਹੀ ਭਰੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਅਫਸਰਾਂ ਦੀਆਂ 50,538 ਅਸਾਮੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 42,095 ਹੀ ਭਰੀਆਂ ਹਨ।
ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਭਰਤੀ ਬੰਦ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 1.20 ਲੱਖ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ। ਹਰ ਸਾਲ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਸੈਨਿਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ 2022 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਸਿਰਫ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਅਗਨੀਵੀਰਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕੋਵਿਡ ਦੀ ਘਾਟ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਇਹ ਕਮੀ ਜਲਦੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਫਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਭਰਨ ਲਈ ਭਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਸਰਵਿਸ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ ਬੋਰਡ (ਐਸਐਸਬੀ) ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਸਐਸਬੀ ਬੈਚ ਦੁੱਗਣੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਂਚ ਦਾ ਸਮਾਂ 8-10 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 2-3 ਦਿਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਫਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀਆਂ ਹਰ ਸਾਲ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਜਾਰੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਚੇਨਈ ਦੀ ਅਫਸਰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਅਕੈਡਮੀ (ਓਟੀਏ) ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਕਨੀਕੀ ਐਂਟਰੀ ਸਕੀਮ (10+2 TES) ਨੂੰ 3+1 ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਮਿਆਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਘਟ ਗਈ।
ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ 2022 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਫੌਜ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ 4 ਸਾਲ ਲਈ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। 4 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 25% ਅਗਨੀਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਥਾਈ ਸੇਵਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਅਫਸਰ ਰੈਂਕ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ (PBOR) ਲਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਫਸਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਭਰਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਰੈਲੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫੌਜ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ।
