ਬਿਊਰੋ ਰਿਪੋਰਟ (ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਦਸੰਬਰ 2025): ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਈਆ ਅੱਜ ਯਾਨੀ 15 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 90.58 ’ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੀ.ਟੀ.ਆਈ. (PTI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਅੱਜ 9 ਪੈਸੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਕਾਰਨ ਰੁਪਏ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਰੁਪਈਆ ਸਾਲ 2025 ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 5% ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ, ਰੁਪਈਆ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 85.70 ਦੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਵਧ ਕੇ 90.58 ਦੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਨਾਲ ਇੰਪੋਰਟ ਹੋਵੇਗਾ ਮਹਿੰਗਾ
ਰੁਪਏ ਦੀ ਕਦਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਆਯਾਤ (ਇੰਪੋਰਟ) ਕਰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 50 ਸੀ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ 50 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ 1 ਡਾਲਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ, 1 ਡਾਲਰ ਲਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 90.58 ਰੁਪਏ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਫੀਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਰੁਪਈਆ ਡਿੱਗਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਐੱਲ.ਕੇ.ਪੀ. ਸਿਕਿਓਰਿਟੀਜ਼ (LKP Securities) ਦੇ ਵੀ.ਪੀ. ਰਿਸਰਚ ਐਨਾਲਿਸਟ ਜਤਿਨ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੁਪਏ ਦੇ 90 ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਵਪਾਰ ਸਮਝੌਤੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੱਕੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਅਤੇ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਟਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੁਪਏ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਧਾਤ (Metal) ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਆਯਾਤ ਬਿੱਲ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉੱਚੇ ਟੈਰਿਫ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਯਾਤ (ਐਕਸਪੋਰਟ) ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ (Competitive) ਨੂੰ ਸੱਟ ਵੱਜੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. (RBI) ਦਾ ਦਖਲ ਵੀ ਇਸ ਵਾਰ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਹੋਈ।
ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ. ਦੀ ਨੀਤੀ (Policy) ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਕਰੰਸੀ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇਗਾ। ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਰੁਪਈਆ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਓਵਰਸੋਲਡ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿਵੇਂ ਤੈਅ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਡਾਲਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘਟੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ, ਟੁੱਟਣਾ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ‘ਕਰੰਸੀ ਡੈਪਰੀਸੀਏਸ਼ਨ’ (Currency Depreciation) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਰ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰੰਸੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਘਟਣ ਅਤੇ ਵਧਣ ਦਾ ਅਸਰ ਕਰੰਸੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ’ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਥਿਰ ਰਹੇਗੀ। ਜੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਡਾਲਰ ਘਟਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਰੁਪਈਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਜੇ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਰੁਪਈਆ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗਾ।
