ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਪਿੱਛੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਗੈਰ-ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਲ ਚੌਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਲਗਭਗ 25 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਮੰਗ ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਨੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਨ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦੀ ‘ਤੇ ਲਗਾਈ ਗਈ ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਅਸਮਾਨੀ ਚੜ੍ਹ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਬਾਸਮਤੀ ਮਾਰਕਿਟ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਹਿਲਾਂ 85 ਤੋਂ 90 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲ ਹੋਲ ਸੇਲ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ 103 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਲਵੇ ਦੀ ਗੈਰ-ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਪਰਮਲ, ਸੇਲਾ ਆਦਿ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 30 ਤੋਂ 32 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਬਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਆਰਡਰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਦਾ ਦਬਾਅ ਹੈ। ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਥੋਕ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੌਲ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਰੇ ਫਸਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਸਟਾਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਨੇ ਵੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕਈ ਸਟੋਰਾਂ ਨੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਸਿੰਗਲ ਪੈਕਿੰਗ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਆਰਡਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਤਕਰੀਬਨ 4 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਘਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫ਼ਸਲ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ 18 ਤੋਂ 20 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰਮਲ ਅਤੇ ਸੇਲਾ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਨੋਟਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਕੁਝ ਖੜੋਤ ਆਈ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ 40 ਫੀਸਦੀ ਚੌਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਚਾਵਲ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਕੁੱਲ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਦਾ 40 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੈ। ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ‘ਚ ਕੁਲ 15.54 ਲੱਖ ਟਨ ਚਿੱਟੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 35 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਫਸਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ‘ਚ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਚਾਵਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਰਕਾਰ 20 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਈਥਾਨੌਲ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋ ਚੌਲ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਸ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਫੂਡ ਏਜੰਸੀਆਂ ਕੋਲ ਉਕਤ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਟੈਂਡਰ ਵਿੱਚ ਭਾਅ 32 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇਹੀ ਚੌਲ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ 34-35 ਰੁਪਏ ਦੇ ਭਾਅ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਮਲ ਅਤੇ ਸੇਲਾ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਚੌਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ‘ਚ ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਹਫਤੇ ਤੋਂ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਸਮਤੀ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਹੈ ਪਰ ਭਾਅ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਘਬਰਾ ਕੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਵਧੀਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਬਾਸਮਤੀ ਦੀ ਆਮਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਿਰਯਾਤਕ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ 40 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਆਗਾਮੀ ਤਿਉਹਾਰੀ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਘਰੇਲੂ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਗੈਰ-ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
