ਬਿਉਰੋ ਰਿਪੋਰਟ: ਕੋਰਟ ਆਫ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਪੋਰਟਸ (CAS) ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ 24 ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਕਾਪੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ CAS ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਭਾਰ ਵਧਣ ਜਾਂ ਘਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਖ਼ੁਦ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
CAS ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਲਈ ਨਿਯਮ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹਨ। ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸੀਮਾ ਤੋਂ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਵੱਧ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰੋਕ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਭਾਰ ਵਧ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਸਾਂਝੇ ਮੈਡਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਢਿੱਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
CAS ਆਰਡਰ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ
1. ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਬਾਰੇ ਦਲੀਲਾਂ
ਸੀਏਐਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਲਣ ਦੌਰਾਨ ਫੇਲ੍ਹ ਸਾਬਿਤ ਹੋਈ। ਭਾਵ ਉਸ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਭਾਰ ਵਰਗ ਨਾਲੋਂ 50 ਕਿਲੋ ਵੱਧ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਨੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਸੀ। ਪੀਰੀਅਡਜ਼, ਵਾਟਰ ਰਿਟੈਂਸ਼ਨ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਵਿਲੇਜ ਤੱਕ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ।
2. ਨਿਯਮ ਸਭ ਲਈ ਬਰਾਬਰ
ਐਥਲੀਟਾਂ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਜ਼ਨ ਸਬੰਧੀ ਨਿਯਮ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਕਿ ਵਜ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੰਗਲੈਟ (ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਪਹਿਨੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਜਰਸੀ) ਦੇ ਭਾਰ ਦੀ ਵੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਅਥਲੀਟ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
3. ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਢਿੱਲ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ
ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਵਰਲਡ ਰੈਸਲਿੰਗ (UWW) ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਪਹਿਲਵਾਨ ਨੂੰ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਯੋਗ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੌਰਾਨ ਯੋਗ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਐਂਟਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫਾਈਨਲ ਤੱਕ, ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹੀ ਛੋਟ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
4. ਉਸ ਦਿਨ ਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਢਿੱਲ ਦੇਣ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ
ਅਥਲੀਟ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਵਜ਼ਨ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਹਾਲਾਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਸੀਮਾ ’ਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ 50 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਨਿਯਮਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਛੋਟ ਦੇਣ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਿਯਮ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ ਕਿ 50 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਹੂਲਤ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
5. ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਲੇ ਗਏ ਭਾਰ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਦਲੀਲ
ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਅਥਲੀਟ ਦਾ ਭਾਰ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਯਾਨੀ ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਭਾਰ ਤੋਲਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਧਾਰਾ 11 ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੈਂਕ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਆ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਤੋਂ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗ਼ਮਾ ਵੀ ਖੁੱਸ ਗਿਆ, ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਇਸ ’ਤੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਲਈ ਯੋਗ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ 6 ਅਗਸਤ (ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ) ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਸਫਲ ਵਜ਼ਨ ਮਾਪ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
6. ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਡਲ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਈ ਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ
ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕੱਲਾ ਸਾਲਸ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦ ਹੈ। ਇਕਲੌਤਾ ਆਰਬਿਟਰੇਟਰ ਇਸ ਦਲੀਲ ਵਿਚ ਯੋਗਤਾ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਭਾਰ ਮਾਪ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਫਾਈਨਲ ਲਈ ਅਯੋਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਬਿਨੈਕਾਰ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
7. ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਫੈਸਲਾ
ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਅਪੀਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 11 ਵਿਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਨਤੀਜੇ ਲਾਗੂ ਨਾ ਹੋਣ, ਜਾਂ ਆਰਟੀਕਲ 11 ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਗੇੜ ’ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇ ਤੇ ਇਹ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਥਲੀਟ ਦੂਜੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਧਾਰਾ 11 ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਫੈਸਲਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਾ 11 ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
8. ਸਾਂਝੇ ਮੈਡਲ ਲਈ ਕੋਈ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ
ਅਥਲੀਟ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਯੋਗ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹਾਰਨ ਵਾਲੇ ਅਥਲੀਟ ਫਾਈਨਲ ਖੇਡਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ ਉਸਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਜਾਂ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਿਨੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਕਿ ਕੋਈ ਹੋਰ ਪਹਿਲਵਾਨ ਉਸ ਦਾ ਤਮਗਾ ਗੁਆਵੇ। ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ’ਚ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦੂਜਾ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।
9. ਕੁਝ ਵੀ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਸਾਲਸ ਨੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਮੰਗੀ ਗਈ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਕੱਲੇ ਸਾਲਸੀ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਨ 3 ਰਾਊਂਡਾਂ ਵਿਚ ਲੜ ਕੇ ਮੈਚ ਜਿੱਤ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਉਹ ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ’ਚ 50 ਕਿਲੋ ਭਾਰ ਵਰਗ ਦੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ’ਚ ਪਹੁੰਚੀ।
ਪਰ, ਉਹ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਭਾਰ ਤੋਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਹੋ ਗਈ। ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲਤ ਕੰਮ (ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ) ਦਾ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
