ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤ ਦੇ 50ਵੇਂ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਧਨੰਜੇ ਯਸ਼ਵੰਤ ਚੰਦਰਚੂੜ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ (8 ਨਵੰਬਰ 2024) ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ। ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਐਤਵਾਰ, 10 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਹਨ। ਪਰ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਨਾ ਬੈਠਣ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰਸਮੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਬੈਂਚ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਦਾਇਗੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਚ ਸੀਜੇਆਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਨੇ ਸੀਜੇਆਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ।
ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਆਰ. ਵੈਂਕਟਾਰਮਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਐਸਜੀ ਤੁਸ਼ਾਰ ਮਹਿਤਾ, ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ, ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਮਨੂ ਸਿੰਘਵੀ ਵਰਗੇ ਵਕੀਲ ਵੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਸੀਜੇਆਈ ਡੀਵਾਈ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਵੀ ਸੀਜੇਆਈ ਅਹੁਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ।
ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਕੰਮਕਾਜੀ ਦਿਨ, ਜਸਟਿਸ ਡੀ.ਵਾਈ. ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਢੇ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟ੍ਰੋਲਡ ਵਿਅਕਤੀ ਹਾਂ। ਪਰ ਮੈਂ ਚਿੰਤਤ ਹਾਂ ਕਿ ਸੋਮਵਾਰ ਤੋਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਜਿਹੜੇ ਮੈਨੂੰ ਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਉਹ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਲੋਚਨਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹੋ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ। ਪਰ ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ।’’
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਚੋਣ ਬਾਂਡ ਵਰਗੇ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ
ਜਸਟਿਸ ਚੰਦਰਚੂੜ ਉਸ 5 ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਬੈਂਚ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਜਿਸ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਅਯੁੱਧਿਆ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੋਣ ਦਾਨ ਲਈ ਇਲੈਕਟੋਰਲ ਬਾਂਡ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਾਰਾ 370 ਦੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜੇ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ। ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਫੌਜੀ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇਣ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਜਸਟਿਸ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਬਦਲਾਅ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਸੁਣਵਾਈਆਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀਆਂ ਸੁਣਵਾਈਆਂ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਲਿੰਕ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਏ। ਵਕੀਲਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਫਾਈਲਾਂ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਟੈਬ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅੰਗਹੀਣਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਅਪਾਹਜਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ‘ਮਿੱਟੀ ਕੈਫੇ’ ਨੂੰ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਦੇ ਕੈਮਰਾਮੈਨ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਅਸਮਾਨ ਹੇਠ ਬੈਠਦੇ ਸਨ। ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਚੰਦਰਚੂੜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸ਼ੈੱਡ ਬਣਵਾਇਆ।
