ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਹੈ। ਬਹਾਦਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਅਦੁੱਤੀ ਸਾਹਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੁਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਰਫ ਵਿੱਚ ਦੱਬੇ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਨੇ ਅਜੀਬ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਾਹੌਲ ਸਪਿਤੀ ਦੀ ਚੰਦਰਭਾਗਾ ਰੇਂਜ ‘ਚ 56 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ‘ਚੋਂ ਫੌਜ ਦੇ ਚਾਰ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਟੀਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਪਿਤੀ ਦੇ ਕਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਸਰ ਲੈ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੇਵਾੜੀ ਦਾ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਮੁਨਸ਼ੀਰਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ 7 ਫਰਵਰੀ 1968 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਲੇਹ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ‘ਚ 102 ਲੋਕ ਸਵਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਰੋਹਤਾਂਗ ਦੱਰੇ ਦੇ ਕੋਲ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਹਾਜ਼ ਬਟਾਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਚੰਦਰਭਾਗਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ।
ਰੇਵਾੜੀ ਦੀ ਬਾਵਲ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੁਰਜਰ ਮਾਜਰੀ ਦਾ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਮਰਹੂਮ ਮੁਨਸ਼ੀਰਾਮ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ 56 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਬਰਾਮਦ ਹੋਈ ਹੈ।ਰੇਵਾੜੀ ਦੇ ਡੀਸੀ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਮੀਨਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਿਲਟਰੀ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਟੀਮ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਢੱਕੇ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਚਾਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਹੂਮ ਮੁਨਸ਼ੀਰਾਮ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪਿੰਡ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਵਰਗੀ ਮੁਨਸ਼ੀਰਾਮ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਭਜੂਰਾਮ, ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਮਪਿਆਰੀ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮੁਨਸ਼ੀਰਾਮ ਦੇ ਭਰਾ ਕੈਲਾਸ਼ ਚੰਦ ਨੂੰ ਫੌਜ ਤੋਂ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਾ 7 ਫਰਵਰੀ 1968 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 102 ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਏਐਨ-12 ਜਹਾਜ਼ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। 2003 ਵਿੱਚ, ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮਾਊਂਟੇਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮਲਬੇ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਫੌਜ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਡੋਗਰਾ ਸਕਾਊਟਸ ਨੇ ਕਈ ਅਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਅਤੇ 2005, 2006, 2013 ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਸਰਚ ਆਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮਨਾਲੀ ਦੇ ਕਈ ਟਰੈਕਰਾਂ ਨੇ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਮਲਬਾ ਵੀ ਦੇਖਿਆ।
ਲਾਹੌਸ ਸਪਿਤੀ ਦੇ ਐਸਪੀ ਮਯੰਕ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੰਦਰਭਾਗਾ ਰੇਂਜ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਜ਼ਾ ਦੇ ਲੋਸਰ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਟੀਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਟੀਮ ਵੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਸ਼ਾਂ ਪੋਸਟਮਾਰਟਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।
ਪੂਰੇ ਫੌਜੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਫੌਜੀ ਨਾਰਾਇਣ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀਆਂ ਘਾਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਰਾਇਣ ਦੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ ਹਰ ਘਰ ਸੁਣਾਈ ਜਾਵੇਗੀ.. ਜੈ ਹਿੰਦ..