ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੰਡੈਕਸ 2025 ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 77ਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਭਾਰਤ 85ਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ 8 ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਛਾਲ ਨਾਲ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੁਣ 59 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ਾ ਜਾਂ ਵੀਜ਼ਾ-ਆਨ-ਅਰਾਈਵਲ (VOA) ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, 2024 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 62 ਸੀ, ਜੋ ਇਸ ਸਾਲ ਥੋੜ੍ਹੀ ਘਟੀ ਹੈ। ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੰਡੈਕਸ, ਜੋ ਹੈਨਲੇ ਐਂਡ ਪਾਰਟਨਰਜ਼ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (IATA) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਜਾਂ VOA ਸਹੂਲਤ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਮਾਪਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕ 19 ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਅੰਗੋਲਾ, ਕੀਨੀਆ, ਸੇਸ਼ੇਲਸ), 19 ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਭੂਟਾਨ, ਮਾਲਦੀਵ, ਥਾਈਲੈਂਡ), 10 ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਬਾਰਬਾਡੋਸ, ਜਮੈਕਾ), 10 ਓਸ਼ੇਨੀਆ ਦੇਸ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਫਿਜੀ, ਸਮੋਆ), ਅਤੇ 1 ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ (ਬੋਲੀਵੀਆ) ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜੋ 194 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਜਾਪਾਨ, ਜਰਮਨੀ, ਇਟਲੀ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਸਨ, ਪਰ 2025 ਵਿੱਚ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ।
ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ 190 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਡੈਨਮਾਰਕ, ਫਿਨਲੈਂਡ, ਫਰਾਂਸ, ਜਰਮਨੀ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਸਪੇਨ 189 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵੀ ਸੁਧਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ 101ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੋਂ 96ਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵੀ 18 ਏਸ਼ੀਆਈ, 19 ਅਫਰੀਕੀ, 10 ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ, 10 ਓਸ਼ੇਨੀਆ ਅਤੇ 1 ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਪਿਛਲੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਵੀਕਾਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।
59 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ਾ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਅੰਗੋਲਾ, ਕੀਨੀਆ, ਸੇਸ਼ੇਲਸ; ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਭੂਟਾਨ, ਮਾਲਦੀਵ, ਥਾਈਲੈਂਡ, ਕੰਬੋਡੀਆ; ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬਾਰਬਾਡੋਸ, ਜਮੈਕਾ, ਸੇਂਟ ਕਿਟਸ ਅਤੇ ਨੇਵਿਸ; ਓਸ਼ੇਨੀਆ ਦੇ ਫਿਜੀ, ਸਮੋਆ, ਵਾਨੂਆਟੂ; ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬੋਲੀਵੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਸੂਚੀ ਭਾਰਤੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਵਿਭਿੰਨ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
