ਹਰਿਆਣਾ-ਪੰਜਾਬ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ 2.0 ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ ਸਿਵਲ ਏਵੀਏਸ਼ਨ (ਡੀਜੀਸੀਏ) ਕੋਲ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਡਰੋਨਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਰਚ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਸੁੱਟਣ ਲਈ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਦੈਨਿਕ ਭਾਸਕਰ ਦੇ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਡੀਜੀਸੀਏ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਰਜਿਸਟਰਡ ਡਰੋਨ ਹਨ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪਾਇਲਟਾਂ ਨੇ ਬੰਬ ਲਈ ਉਡਾਏ ਗਏ ਡਰੋਨਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਇਆ ਸੀ।
ਆਰਟੀਆਈ ਕਾਰਕੁਨ ਕੁਨਾਲ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਡੀਜੀਸੀਏ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੇ ਡਰੋਨ ਬੰਬਾਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਡੀਜੀਸੀਏ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸ ਵਾਰ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ 2.0 ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਬਾਲਾ ਦੇ ਸ਼ੰਭੂ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲ ਸ਼ੰਭੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੰਭੂ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸਫਲ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਨੌਰੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਡਰੋਨ ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਡੀਜੀਸੀਏ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ 2 ਕਿਲੋ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਜ਼ਨ ਵਾਲੇ ਡਰੋਨ ਉਡਾਉਣ ਲਈ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਡਰੋਨ ਲਈ ਇਸ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦੀ ਫੀਸ 25,000 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਵਿਆਉਣ ਲਈ 10,000 ਰੁਪਏ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਡਰੋਨ ਉਡਾਉਣ ਦਾ ਲਾਈਸੈਂਸ ਤਾਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਡੀਜੀਸੀਏ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੰਸਥਾ ਤੋਂ ਡਰੋਨ ਉਡਾਉਣ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਡੀਜੀਸੀਏ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਨਿਯਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਡੀਜੀਸੀਏ ਨੇ ਰਿਮੋਟਲੀ ਪਾਇਲਟਡ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਸਿਸਟਮ (ਆਰਪੀਏਐਸ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਡਰੋਨ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਨੈਨੋ ਡਰੋਨ ਜਹਾਜ਼ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ 250 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਉਹ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 250 ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ 2 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵਜ਼ਨ ਵਾਲੇ ਡਰੋਨ ਨੂੰ ਮਾਈਕ੍ਰੋ, 2 ਕਿਲੋ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋ ਛੋਟੇ, 25-150 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਵੱਡੇ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਡਰੋਨ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਜਨਰਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਪਾਰ (DGFT) ਤੋਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਛਾਣ ਨੰਬਰ (UIN) ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ DGCA ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ‘ਸਿਰਫ਼ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੀ ਇਹ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਦਾ 10ਵੀਂ ਪਾਸ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ 10ਵੀਂ ‘ਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਚ ਪਾਸ ਅੰਕ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
