ਬਿਊਰੋ ਰਿਪੋਰਟ (ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 24 ਅਕਤੂਬਰ 2025): ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵੱਲ ਕਦਮ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ (ਨਕਲੀ ਬਾਰਿਸ਼) ਕਰਵਾਉਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਸਫਲ ਜਾਂਚ (ਟੈਸਟਿੰਗ) ਵੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।
ਸੀਐਮ ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਐਕਸ (ਪਹਿਲਾਂ ਟਵਿੱਟਰ) ’ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਬੁਰਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਦਾ ਸਫਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 28, 29 ਅਤੇ 30 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਢੁਕਵੀਂ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਅਨੁਕੂਲ ਰਹੇ, ਤਾਂ 29 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪਹਿਲੀ ਨਕਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ। ਰੇਖਾ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਪਹਿਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਤਕਨੀਕੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਵੀਨਤਾ (ਨਵਾਚਾਰ) ਰਾਹੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।”
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਜੁਟੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੈਬਨਿਟ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸਬੰਧਿਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।
दिल्ली में पहली बार क्लाउड सीडिंग के माध्यम से कृत्रिम वर्षा कराने की तैयारियां पूरी कर ली गई हैं। आज विशेषज्ञों द्वारा बुराड़ी क्षेत्र में इसका सफल परीक्षण किया गया है।
मौसम विभाग ने 28, 29 और 30 अक्टूबर को बादलों की उपस्थिति की संभावना जताई है। यदि परिस्थितियां अनुकूल रहीं, तो…
— Rekha Gupta (@gupta_rekha) October 23, 2025
ਇਹਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪ੍ਰੀਖਣ
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਮੇਰਠ, ਖੇਕੜਾ, ਬੁਰਾੜੀ, ਸਾਦਕਪੁਰ, ਭੋਜਪੁਰ, ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਟ੍ਰਾਇਲ ਸੀਡਿੰਗ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੇਕੜਾ ਅਤੇ ਬੁਰਾੜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਦਲੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਪਾਇਰੋ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਫਲੇਅਰਜ਼ ਦਾਗੇ ਗਏ। ਇਹ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ, ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ, ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਫਿਟਿੰਗ ਅਤੇ ਫਲੇਅਰਜ਼ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬੰਧਿਤ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਖਣ ਉਡਾਣ ਸੀ।
I would like to thank Hon’ble Chief Minister Smt @gupta_rekha Ji for her leadership and Hon’ble Prime Minister Shri @narendramodi Ji for his blessings because of which all permissions for this novel effort were timely available.
Today a trial seeding flight was done from IIT… https://t.co/IeyhjlWH8l pic.twitter.com/9y4vOOtx21
— Manjinder Singh Sirsa (@mssirsa) October 23, 2025
ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਕੀ ਹੈ?
ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਮੌਸਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਮ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣ (ਕੈਮੀਕਲ) ਪਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਭਾਰੀ ਹੋ ਕੇ ਵਰ੍ਹ ਪੈਣ। ਇਹ ਆਮ ਬਾਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਇਨਸਾਨ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਲਾਗਤ $3.21 ਕਰੋੜ ਹੈ, ਜੋ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ, ਆਈਐਮਡੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਮਿਲ ਕੇ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਜਿਸ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਨਕਲੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ 8-10 ਕੈਮੀਕਲ ਪੈਕੇਟ ਲੱਗੇ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਟਨ ਦਬਾ ਕੇ ਬਲਾਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੰਜ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਸੇਸਨਾ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਹਰ ਜਹਾਜ਼ 90 ਮਿੰਟ ਦੀ ਉਡਾਣ ਭਰੇਗਾ। ਇਸ ਬਰਸਾਤ ਨਾਲ ਧੂੰਆਂ, ਧੂੜ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਕਣ ਧੋਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ।
