ਚੰਡੀਗੜ : ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ(Delhi-NCR) , ਪੰਜਾਬ(Punjab), ਹਿਮਾਚਲ(Himachal) ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕਈ ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ(several north Indian states) ਕੀਤੇ ਗਏ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅੱਜ ਰਾਤ 10 ਵੱਜ ਕੇ 17 ਮਿੰਟ ਤੇ 6.6 ਤੀਬਰਤਾ ਨਾਲ ਭੂਚਾਲ(6.6 magnitude earthquake) ਆਇਆ ਅਤੇ ਜਿਸਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ(Afghanistan) ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਕੁਸ਼ ਖੇਤਰ(Hindu Kush region) ਸੀ।
ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ ‘ਚ ਕਈ ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ‘ਚ ਲੋਕ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਤੂਆਂ ਡਿੱਗਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਦੇਰ ਤੱਕ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਆ ਗਏ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਿਸਮੋਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਇੱਕ ਸਵੈਚਾਲਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 6.6 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਫੈਜ਼ਾਬਾਦ ਤੋਂ 133 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।
Earthquake of Magnitude:6.6, Occurred on 21-03-2023, 22:17:27 IST, Lat: 36.09 & Long: 71.35, Depth: 156 Km ,Location: 133km SSE of Fayzabad, Afghanistan for more information Download the BhooKamp App https://t.co/kFfVI7E1ux @ndmaindia @Indiametdept @moesgoi @PMOIndia pic.twitter.com/sJAUumYDiM
— National Center for Seismology (@NCS_Earthquake) March 21, 2023
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ‘ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਫਿਲਹਾਲ ਕੋਈ ਜਾਨੀ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ .ਜਿਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕਿਆਂ ਦੀ ਆਈ ਰਿਪੋਰਟ
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਮੋਹਾਲੀ, ਰੋਪੜ, ਪਟਿਆਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਮੁਕਤਸਰ, ਅਬੋਹਰ, ਪਠਾਨਕੋਟ, ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ, ਤਰਨਤਾਰਨ, ਫਰੀਦਕੋਟ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਸਮੇਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ‘ਚ ਵੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ
ਅੰਬਾਲਾ, ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ, ਰੋਹਤਕ, ਪਾਣੀਪਤ, ਸਿਰਸਾ, ਕਰਨਾਲਾ, ਝੱਜਰ ਬਹਾਦੁਰਗੜ੍ਹ, ਜੀਂਦ, ਨਾਰਨੌਲ-ਮਹੇਂਦਰਗੜ੍ਹ, ਭਿਵਾਨੀ, ਹਿਸਾਰ, ਨੂਹ, ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਪਲਵਲ, ਪੰਚਕੂਲਾ, ਫਰੀਦਾਬਾਦ, ਫਤਿਹਾਬਾਦ, ਯਮੁਨਾਨਗਰ, ਕੈਥਲ, ਚਰਖੀ ਦਾਦਰੀ, ਸੋਨੀਪਤ, ਰੇਵਾੜੀ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।
#भूकंप के दौरान घबराएँ नहीं, क्या करें और क्या न करें जानिए इधर 👇#earthquake pic.twitter.com/eZgNk5hGFu
— NDMA India | राष्ट्रीय आपदा प्रबंधन प्राधिकरण 🇮🇳 (@ndmaindia) March 21, 2023
ਭੂਚਾਲ ਕਿਵੇਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ?
ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਟਕਰਾਉਣਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਤ ਪਲੇਟਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਕਿਸੇ ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨ ਜ਼ੋਨ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਕੋਨੇ ਫੋਲਡ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਕੋਨੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉੱਥੇ ਦਬਾਅ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲੇਟਾਂ ਟੁੱਟਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਾਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਨਾਲ ਅੰਦਰਲੀ ਊਰਜਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹਿੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ।
ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ (ਭੂਚਾਲ ਕੇਂਦਰ) ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਊਰਜਾ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੈਂਕੜੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀ ਇਹ ਲਹਿਰ ਵਾਈਬ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਤਰੇੜਾਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਘੱਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਊਰਜਾ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦੀ, ਜੋ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਭੁਚਾਲ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ। ਸੁਨਾਮੀ ਉਦੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭੁਚਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ
-ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ 2.0 ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੁਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸੂਖਮ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ 8,000 ਭੂਚਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
-2.0 ਤੋਂ 2.9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੁਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਜਿਹੇ 1,000 ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
-ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 3.0 ਤੋਂ 3.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹਲਕੇ ਭੂਚਾਲ 49,000 ਵਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ.
-ਹਲਕੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ 4.0 ਤੋਂ 4.9 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 6,200 ਵਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਘਰੇਲੂ ਸਾਮਾਨ ਹਿੱਲਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਮਾਮੂਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।
-5 ਤੋਂ 5.9 ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਹਿੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-6 ਤੋਂ 6.9 ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਚੀਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਪਰਲੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-7 ਤੋਂ 7.9 ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਸਕਦੀਆਂ।
-ਜਦੋਂ 8 ਤੋਂ 8.9 ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਡੇ ਪੁਲ ਵੀ ਢਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
-9 ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਬਾਹੀ। ਜੇ ਕੋਈ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਹਿੱਲਦਾ ਦੇਖੇਗਾ। ਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇੜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਸੁਨਾਮੀ। ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ, ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ ਦਾ ਹਰੇਕ ਪੈਮਾਨਾ ਪਿਛਲੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
