ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਸਪੋਰਟ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਦੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈਨਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੰਡੈਕਸ ਦੀ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ 10 ਸੂਚੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਰੈਂਕਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਹੁਣ 12ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਖਿਸਕ ਗਿਆ ਹੈ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸਥਾਨ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ ਗਲੋਬਲ ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵੀਜ਼ਾ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਕਿਉਂ ਡਿੱਗੀ?
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (IATA) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਹੈਨਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੰਡੈਕਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕਾਂ ਕੋਲ ਹੁਣ 227 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 180 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਹੈ। ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਸਮਝੌਤੇ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਨੇ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਸੂਚੀਆਂ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਾਪੁਆ ਨਿਊ ਗਿਨੀ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਸੋਮਾਲੀਆ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਈਵੀਜ਼ਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਅਮਰੀਕੀ ਵੀਜ਼ਾ ਨੀਤੀ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ
ਅਮਰੀਕੀ ਵੀਜ਼ਾ ਨੀਤੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ਾ ਦੇ 180 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਸਿਰਫ਼ 46 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੈਨਲੀ ਓਪਨਨੇਸ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ 77ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ “ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ” ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਇਹ ਪਾੜਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਸਖ਼ਤ ਨੀਤੀਆਂ ਦਾ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ, ਚੀਨ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ
193 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ (190) ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ (189) ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ, ਜੋ ਕਿ 2015 ਵਿੱਚ 94ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਸੀ, ਹੁਣ 64ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 37 ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 82 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਚੀਨ ਨੇ 76 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲੋਂ 30 ਵੱਧ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਨੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 85ਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਗਰਿਕ 57 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕੀ ਦੂਜੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲਈ ਦੌੜਦੇ ਹਨ
ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਘਟਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਜਾਂ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੀਆਂ ਵੀਜ਼ਾ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੋਰ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਸ਼ਵ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦੇ ਹਨ।
