24 ਸਤੰਬਰ 2025 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 7:45 ਤੋਂ 8:30 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਕਾਊਂਟਰ ਨੰਬਰ 5 ’ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਫਲਾਈਟ ਲਈ ਚੈੱਕ-ਇਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਅਤੇ ਵਿਤਕਰੇ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਅਤੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਅਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਗਰਾਊਂਡ ਸਟਾਫ ਮੈਂਬਰ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸਟੂਤੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਸ ਨੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ’ਤੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, “ਤੁਹਾਡਾ ਪਤਾ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਸਿੱਖ ਪੱਗ ਕਿਉਂ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਹੈ?” ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਾਧੂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਚੋਣ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਸਟਾਫ ਨੇ ਸ਼ੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਕੇਸ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ’ਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਤੁਸੀਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਕਿਉਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ?”, “ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਪੈਸੇ ਹਨ?”, “ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਦਿਖਾਓ”, “ਤੁਸੀਂ ਪੱਗ ਕਿਉਂ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੈ?”, “ਤੁਸੀਂ ਕਾਲੇ ਕਿਉਂ ਹੋ?”, ਅਤੇ “ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਜਾਤ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਬਣੇ?”। ਇਹ ਸਵਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਦਿੱਖ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਹਰ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਸਟਾਫ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੁਧਾਰਿਆ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਬੋਰਡਿੰਗ ਪਾਸ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਕੀਲ ਹਨ, ਨੇ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਏਅਰਲਾਈਨ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਧਰਮ, ਜਾਤ, ਪਛਾਣ ਜਾਂ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 14, 15, 19 ਅਤੇ 21 ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਆਖਰਕਾਰ, ਸਖ਼ਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟਾਫ ਨੇ ਝਿਜਕਦੇ ਹੋਏ ਬੋਰਡਿੰਗ ਪਾਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਾ ਸੀ।
ਇਹ ਘਟਨਾ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਮੁੱਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ’ਤੇ ਸਿਵਲ ਅਤੇ ਫੌਜਦਾਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਧੀਨ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਪਮਾਨ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਵਿਤਕਰਾ, ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨ ਵਕੀਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਉਠਾਉਣਗੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਯਾਤਰੀ ਅਜਿਹੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਇਹ ਘਟਨਾ ਸੀਸੀਟੀਵੀ ਫੁਟੇਜ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਹ ਲੜਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਨਿੱਜੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਨਤਾ, ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ।
