ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚਕਾਰ ਬੁੱਧਵਾਰ (17 ਸਤੰਬਰ 2025) ਨੂੰ ਹੋਏ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤੇ ਨੇ ਖੇਤਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣਗੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਖਵਾਜਾ ਆਸਿਫ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜੀਓ ਟੀਵੀ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਅਧੀਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਸਾਡੀਆਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਜੰਗ ਲਈ ਤਿਆਰ ਫੌਜਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ।”
ਜਦੋਂ ਆਸਿਫ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਬਿਲਕੁਲ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ।” ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਹਮਲੇ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਬਚਾਅ ਲਈ ਹੈ। ਆਸਿਫ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਛਤਰੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਮਲੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇ ਜਵਾਬ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ‘ਹਮਲਾਵਰ’ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ‘ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ’ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 170 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ 172 ਨਾਲ ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਕਤਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੇਤਰੀ ਤਣਾਅ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
Pakistan Defence Minister Khawaja Asif claims that Saudi Arabian troops will get involved if there is a military confrontation between India and Pakistan as part of new Pakistan-Saudi Military pact even though no countries have been named in the pact as aggressors. pic.twitter.com/AxPwHTNOef
— Aditya Raj Kaul (@AdityaRajKaul) September 19, 2025
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਇਸਹਾਕ ਡਾਰ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਿਖਾਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਕਟਾਂ ਵਿੱਚ। ਅਜਿਹੇ ਸਮਝੌਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।” ਡਾਰ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੇਗਾ।
ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆ ਨਿਗਮ ਵੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਫੌਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਊਦੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ $3 ਅਰਬ ਦਾ ਲੋਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਕਦਮ ਹੈ, ਜੋ ਇਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਰਗੇ ਖਤਰਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ।
