ਦਿੱਲੀ : ਦੁਨੀਆ ਭਰ ‘ਚ ਕਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਮੱਛਰਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਹੋਏ ਇਕ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਫੰਗਸ ਕਾਰਨ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 20 ਲੱਖ ਲੋਕ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਮਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਇਸ ਸਾਲ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਕੁੱਲ 38 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਲਾਂਸੇਟ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਸ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲੈਂਸੇਟ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਸ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ‘ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ 80 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਮਾਨਚੈਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡੇਵਿਡ ਡੇਨਿੰਗ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉੱਲੀਮਾਰ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਬਾਰੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਉੱਲੀ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਲਿਊਕੇਮੀਆ) ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮੌਤ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 300 ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫੰਗਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰੋਗਾਣੂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਗਈ ਹੈ। ਫੰਗਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਲੇਰੀਆ ਨਾਲੋਂ 6 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਟੀਬੀ ਨਾਲੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੌਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਾਤਕ ਉੱਲੀ ਐਸਪਰਗਿਲਸ ਫਿਊਮੀਗਾਟਸ ਅਤੇ ਐਸਪਰਗਿਲਸ ਫਲੇਵਸ ਹਨ, ਜੋ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਮਾ, ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਪੀੜਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਗੰਭੀਰ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਫੰਗਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 68% (25.5 ਲੱਖ) ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 12 ਲੱਖ (32%) ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ 32.3 ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਮੌਤਾਂ ਐਸਪਰਗਿਲਸ ਫੰਗਸ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫੰਗਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਨਾਲ ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ।