ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਹਿਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ, ਖੰਘਣ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ (ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ) ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸਫਲ ਰਹੀ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਏ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪੂਰਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਸੀਡਿੰਗ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ। 14 ਫਲੇਅਰ ਫਾਇਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 20% ਸਿਲਵਰ ਆਇਓਡਾਈਡ, ਚੱਟਾਨ ਨਮਕ ਅਤੇ ਆਮ ਨਮਕ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਸੀ। ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮਨਿੰਦਰਾ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਸਨ – ਕੁਝ ਨੇ ਮੀਂਹ ਦੱਸਿਆ, ਕੁਝ ਨੇ ਨਹੀਂ। ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਨਮੀ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਸੀ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਕੋਈ ਜਾਦੂਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਉਪਾਅ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਉਡਾਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮੁੜ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ 0.1 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣਾ ਮੀਂਹ ਪਿਆ, ਪਰ ਇਹ ਮਾਤਰਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਹਰ ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸੰਕਟ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਹੀ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਹੱਲ ਹੈ? ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਕਟ ਵੇਲੇ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨ – ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨਾ, ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਧੂੰਆਂ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਸਰਜਨ – ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇਗਾ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੱਲ ਵਜੋਂ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਵਧਾਉਣਾ, ਗ੍ਰੀਨ ਊਰਜਾ, ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਵੇਲੇ ਦਿੱਲੀ ਦਾ AQI 400 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਜੋ ਗੰਭੀਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਬੰਦ, ਵਾਹਨ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਵਰਤੋਂ ਵਧੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਸਿਰਫ਼ ਅਸਥਾਈ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਲਈ ਨੀਤੀਗਤ ਬਦਲਾਅ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦਾਂ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਨਮੀ ਨਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਨਤੀਜੇ ਫਿਰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।