ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਤੋਂ ਅਸਲੀ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਕਨੀਕ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰੇਖਾ ਭਾਟੀਆ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਾਰ ਨਵੀਨ ਕੁਮਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਜ਼ਾ ਖੋਜ ਸਦਕਾ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭਾਟੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ, ਅਧਿਆਪਨ, ਅਪਰਾਧਿਕ ਸ਼ਾਖਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਰੋਬੋਟ ਇੰਟਰਫੇਸ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਪਯੋਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹਰ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਖੋਜ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗੇ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਉਦਾਸੀ, ਹੈਰਾਨੀ, ਡਰ, ਗ਼ੁੱਸਾ, ਨਫ਼ਰਤ ਆਦਿ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮਾੜੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲੇ ਘੱਟ ਰੈਜ਼ੋਲਿਊਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਕੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪਛਾਣ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨ ਪਛਾਣ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮਾਡਲ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿੱਖ ਗੁਣਵੱਤਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਸ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸੀਐਨਐਨ ਅਧਾਰਿਤ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਮਾਡਲ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪਹੁੰਚਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਖੋਜਕਾਰ ਨਵੀਨ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਯੋਗ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਸਥਾਨ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਉਤਪਾਦ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਵਾਈ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਦਵਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਕਾਫ਼ੀ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਔਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਅਸਲ-ਸਮੇਂ ਦੀ ਫੀਡਬੈਕ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਉਹਨਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਟੀਮ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਿਆਂ ਵੀਸੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਰਵਿੰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਦਾ ਅੱਗੇ ਆਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪੀਯੂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
