ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – ਕਤਰ ਨੇ 8 ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 7 ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਭਾਰਤ ਪਰਤੇ। ਉਹ ਜਾਸੂਸੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ (12 ਫਰਵਰੀ) ਦੇਰ ਰਾਤ ਕਿਹਾ – ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਦਹਰਾ ਗਲੋਬਲ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 8 ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਪਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਦੇ ਕਤਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਕਤਰ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਰਾਜ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਿਊਰੋ ਨੇ 30 ਅਗਸਤ, 2022 ਨੂੰ 8 ਸਾਬਕਾ ਮਰੀਨਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ‘ਤੇ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਾਬਕਾ ਮਰੀਨ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਸਾਬਕਾ ਮਰੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦਖਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਾਡੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅਸੀਂ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕੇ ਹਾਂ। ਇਕ ਹੋਰ ਸਾਬਕਾ ਮਰੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਅਸੀਂ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਆ ਸਕੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਘਰ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਤਰ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾਹਰਾ ਗਲੋਬਲ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਐਂਡ ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਡਾਹਰਾ ਗਲੋਬਲ ਰੱਖਿਆ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਓਮਾਨ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਦੇ ਰਿਟਾਇਰਡ ਸਕੁਐਡਰਨ ਲੀਡਰ ਖਾਮਿਸ ਅਲ ਅਜਾਮੀ ਇਸ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ 8 ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਨਵੰਬਰ ਵਿਚ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸਾਬਕਾ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 14 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ 26 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। 28 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਘਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਤੰਬਰ 2022 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮਰੀਨ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੈਪਟਨ ਨਵਤੇਜ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ, ਕੈਪਟਨ ਸੌਰਭ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ, ਕਮਾਂਡਰ ਪੂਰਨੇਂਦੂ ਤਿਵਾੜੀ, ਕੈਪਟਨ ਬੀਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਵਰਮਾ, ਕਮਾਂਡਰ ਸੁਗੁਨਾਕਰ ਪਕਾਲਾ, ਕਮਾਂਡਰ ਸੰਜੀਵ ਗੁਪਤਾ, ਕਮਾਂਡਰ ਅਮਿਤ ਨਾਗਪਾਲ ਅਤੇ ਮਲਾਹ ਰਾਗੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਹੈ।
30 ਸਤੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਟੈਲੀਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ 3 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੌਂਸਲਰ ਪਹੁੰਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਘਰ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। 3 ਦਸੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ, ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਨਿਪੁਲ ਨੇ ਅੱਠ ਸਾਬਕਾ ਮਰੀਨਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ।
ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਟਾਈਮਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ 8 ਭਾਰਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ। ਅਲ-ਜਜ਼ੀਰਾ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ‘ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਕਤਰ ਦੇ ਪਣਡੁੱਬੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਤਰ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। 30 ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਲਾਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕਤਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਤੁਰਕੀ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਕਤਰ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਿਚੋਲਗੀ ਲਈ ਉਸ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕਤਰ ‘ਤੇ ਪਕੜ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
