ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਘੁਟਾਲਾ : ਸਾਬਕਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਰੀ, ਜਾਣੋ ਸਾਰਾ ਮਾਮਲਾ

ਬਠਿੰਡਾ : 2015 ਦੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਘੁਟਾਲੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ(Agriculture Department) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ(former director mangal Sandhu) ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ-ਦੋ-ਦੋ-ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਵਧੀਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਇਹ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ।

ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਇਹ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਕਿ ਸੰਧੂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਕੇਸ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਵਧੀਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭਮ ਗੋਇਲ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਂਦਿਆਂ ਦੋ-ਦੋ-ਦੋ-ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਅਤੇ ਇਸਤਗਾਸਾ ਸਾਬਤ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰਨਾਂ ਅੰਕੁਸ਼ ਗੋਇਲ ਅਤੇ ਨਿਰੰਕਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਨਕਲੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ‘ਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁਮਾਰ ‘ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਧੂ ਨੂੰ 8 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੁਲਿਸ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਕਿ ਰਿਸ਼ਵਤ ਕਿਸ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂ ਸੰਧੂ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦੀ ਰਕਮ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ।

ਇਹ ਸੀ ਸਾਰਾ ਮਾਮਲਾ:

2015 ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਚਿੱਟੀ ਮੱਖੀ ਨੇ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਨਰਮੇ ਦੀ ਫਸਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਕਿ ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸਨ।

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। 2 ਸਤੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਮਾ ਮੰਡੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਕਲੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦੀ ਖੇਪ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ। 5 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੈਂਪਲ ਜਾਂਚ ਲਈ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਨ। 25 ਨਮੂਨੇ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਕਿ 10 ਪਾਸ ਹੋਏ। 15 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਮੈਸਰਜ਼ ਕੋਰੋਮੰਡਲ ਕ੍ਰੌਪ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਪਾਰਟਨਰ ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ।

ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। 15 ਸਤੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਮੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਡੀਲਰ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭਮ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਸਪਲਾਇਰ ਅੰਕੁਸ਼ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ, ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੰਧੂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਐਫਆਈਆਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਡਾਇਰਕੈਟਰ ‘ਤੇ ਲਾਏ ਇਹ ਇਲਜ਼ਾਮ

ਉਸ ਵੇਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਡਾਇਰਕੈਟਰ ਸੰਧੂ ’ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਭਾਅ ‘ਤੇ ਖ਼ਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। 4 ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਨੂੰ ਸੰਧੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਥਿਤ ਘਰ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਧੂ ‘ਤੇ ਖਾਦ ਐਕਟ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਐਕਟ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਰੋਕੂ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਤਹਿਤ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸਦੇ ਘਰੋਂ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ, 12,000 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ, 1,300 ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਦਰਾਮਦ ਸਕਾਚ ਦੀਆਂ 53 ਬੋਤਲਾਂ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ 5 ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਮੁਕਤ

ਮੰਗਲ ਸੰਧੂ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2014 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2016 ਤੱਕ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਦੋ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ‘ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਧੂ ਨੂੰ 2015 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਦੂਜੇ ਵਾਰ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਸੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 17 ਸਤੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਸੰਧੂ ਨੂੰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ, ਸੰਧੂ ਨੂੰ ਹਾਈਕੋਰਟ ਤੋਂ ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹਾਈਕੋਰਟ ਤੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਏ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਸਟੇਅ ਆਰਡਰ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੰਧੂ ਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2016 ਨੂੰ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 31 ਮਾਰਚ, 2016 ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਧੂ ਮੁਕਤਸਰ ਦੇ ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

650 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ

2015 ਵਿੱਚ ਨਰਮੇ ‘ਤੇ ਚਿੱਟੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 650 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਪਾਹ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।