ਸੋਮਵਾਰ, ਯਾਨੀ 22 ਸਤੰਬਰ 2025 ਨੂੰ ਨਵਰਾਤਰੇ ਦੇ ਆਰੰਭ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੀਐਸਟੀ (ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ) ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਸੁਧਾਰ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਗਟ ਕੌਂਸਲ ਦੇ 56ਵੇਂ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਫੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਸਲੈਬਾਂ (5%, 12%, 18% ਅਤੇ 28%) ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸਲੈਬ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ – 5% ਅਤੇ 18%। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਤਿ-ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ 40% ਟੈਕਸ ਬਰੈਕਟ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਸਿਗਰਟ, ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅੱਜ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਲਗਭਗ 295 ਤੋਂ 375 ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਸਤੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ 2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਿਆਉਣਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਵਧੇਰੇ ਨਕਦੀ ਬਚੇਗੀ।
ਇਸ ਨਵੇਂ ਜੀਐਸਟੀ 2.0 ਵਿੱਚ, 12% ਸਲੈਬ ਅਧੀਨ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 99% ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ 5% ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ 28% ਸਲੈਬ ਅਧੀਨ 90% ਆਈਟਮਾਂ ਨੂੰ 18% ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ‘ਤੇ ਟੈਕਸ 18% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 0% ਜਾਂ 5% ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਗਲੂਕੋਮੀਟਰ, ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਕਿੱਟਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ 5% ਜੀਐਸਟੀ ਲੱਗੇਗਾ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 12% ਜਾਂ 18% ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰਾਂ ਨੂੰ ਐਮਆਰਪੀ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਘੱਟ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਵੇਚਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਬੁਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ।
ਘਰੇਲੂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੀ ਸਸਤੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਟੀਵੀ, ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ, ਫਰਿੱਜ, ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਅਤੇ ਡਿਸ਼ਵਾਸ਼ਰ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ 28% ਟੈਕਸ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ 18% ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਸਾਬਣ, ਸ਼ੈਂਪੂ, ਟੂਥਪੇਸਟ, ਟੂਥਬ੍ਰਸ਼, ਹੇਅਰ ਆਇਲ ਅਤੇ ਪੈਕੇਜਡ ਭੋਜਨ ‘ਤੇ ਵੀ 12% ਜਾਂ 18% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5% ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ। ਪਲਾਂਟ-ਬੇਸਡ ਮਿਲਕ ਬੈਵਰੇਜਿਜ਼ ‘ਤੇ 18% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5% ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੇਗਾ।
ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਹੋਏ ਹਨ। ਛੋਟੇ ਵਾਹਨ ਅਤੇ 350 ਸੀਸੀ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ‘ਤੇ ਹੁਣ 18% ਜੀਐਸਟੀ ਲੱਗੇਗੀ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 28% ਸੀ। ਵੱਡੇ ਵਾਹਨ ਜਿਵੇਂ ਐਸਯੂਵੀ ਅਤੇ ਐਮਪੀਵੀ ‘ਤੇ ਕੁੱਲ ਟੈਕਸ 40% ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ (28% ਜੀਐਸਟੀ + 12% ਸੈੱਸ), ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਬੈਟਰੀਆਂ (ਲਿਥੀਅਮ-ਆਇਆਨ ਸਮੇਤ) ‘ਤੇ ਇਕਸਾਰ 18% ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ। ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮੈਨਮੇਡ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਯਾਰਨ ‘ਤੇ 18% ਅਤੇ 12% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5% ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਵੇਗਾ।
ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਟੌਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਿਮ, ਸੈਲੂਨ, ਬਾਰਬਰ, ਯੋਗਾ ਅਤੇ ਫਿਟਨੈੱਸ ਸੈਂਟਰਾਂ ‘ਤੇ 18% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 5% ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ (ਇਨਪੁਟ ਟੈਕਸ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਬਿਨਾਂ)। ਇਹ ਬਿਊਟੀ ਅਤੇ ਵੈਲਬੀੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਸਤੀ ਬਣਾਏਗਾ। ਆਈਪੀਐਲ ਟਿਕਟਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੇਡ ਸੇਵਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਰਾਹਤ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ ਨੂੰ ਵੀ ਅਨੁਪਾਲਨ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਮਿਲੇਗਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਕਾਤਲਿਜ਼ਟਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਖਪਤ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਬਾਈਕਾਂ (350 ਸੀਸੀ ਤੋਂ ਵੱਧ) ‘ਤੇ 40% ਟੈਕਸ ਵਧੇਗਾ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਨਵਰਾਤਰੇ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਾਲੇ ਬਣਾਉਣਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਘਰੇਲੂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਸਸਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।
