ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (VHP) ਨੇ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਗਰਬਾ ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਵਿਵਾਦਿਤ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। VHP ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ, 22 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2025 ਤੱਕ ਮਨਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਜਾਂਚਣ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ, ਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰ ਬੰਨ੍ਹਣ, ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਵਾਉਣ ਅਤੇ ਗਊ ਮੂਤਰ ਦਾ ਛਿੜਕਾਵ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
VHP ਅਤੇ ਬਜਰੰਗ ਦਲ ਦੇ ਕਰਮੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਗੇ। VHP ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਬਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਚ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਗੈਰ-ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਲਵ ਜਿਹਾਦ’ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਇਆ।ਇਸ ਸਲਾਹ ਨੂੰ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਬਾਵਨਕੁਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਮੁਖੀ ਨਵਨਾਥ ਬਾਣ ਨੇ ਵੀ ਗਰਬੇ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਗਮ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਗੈਰ-ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ।ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ VHP ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ ‘ਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਏ।
ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ (ਯੂਬੀਟੀ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਿਹਾ, ਜੋ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਵਿਜੇ ਵਡੇਟੀਵਾਰ ਨੇ VHP ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲਾਭ ਲੈਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ।ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸਮੇਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਦਭਾਵ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
VHP ਦੇ ਨਿਯਮ ਗਰਬੇ ਨੂੰ ਵਪਾਰਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਰੋਧੀ ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਧ੍ਰੁਵੀਕਰਨ ਵਜੋਂ ਵੇਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਰਗੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਧਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
