ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਲ ਭਰ ਚੱਲੀ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਗਾਜ਼ਾ ਖੰਡਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀਆਂ 60% ਇਮਾਰਤਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫੌਜ ਦੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ, ਗਾਜ਼ਾ ਸਿਟੀ ਅਤੇ ਜਬਲੀਆ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮੁਤਾਬਕ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ‘ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਾਲ ਜੂਨ ਤੱਕ 39 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਮਲਬਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੇਤ, ਬਿਨਾਂ ਵਿਸਫੋਟ ਕੀਤੇ ਬੰਬ, ਐਸਬੈਸਟਸ, ਖਤਰਨਾਕ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੰਡਰ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ 80 ਸਾਲ ਲੱਗਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਇੰਨਾ ਸਮਾਂ ਬਚਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਸ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਾਰਨ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ।
ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ ਦੀਆਂ 54% ਇਮਾਰਤਾਂ ਖੰਡਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ
ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਭੂਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਮਸਜਿਦਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੁਆਰਾ ਮਲਬੇ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਸ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਹਮਲੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
ਖਾਨ ਯੂਨਿਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਾਮਲੂਕ ਯੁੱਗ (1250-1517) ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਲੇ ਦੀ ਕੰਧ ਬਚੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀਵਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੀਟਾਡੇਲ ਸਕੁਆਇਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵੇਚਦੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਹੁੱਕਾ ਪੀਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਇਸੇ ਥਾਂ ‘ਤੇ 96 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਮਸਜਿਦ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਜਾਗਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਲਬਾ ਹੀ ਖਿੱਲਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ।
ਗਾਜ਼ਾ ਸਿਟੀ— ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਮਸਜਿਦ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ
ਗਾਜ਼ਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 20 ਲੱਖ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਘਣੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ। ਗਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਫੋਨੀਸ਼ੀਅਨ, ਰੋਮਨ, ਓਟੋਮੈਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
