ਬਿਉਰੋ ਰਿਪੋਰਟ: ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਰੇਲ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਦਸਾ ਟ੍ਰੈਕ ’ਚ ਖ਼ਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਟਰੇਨ ਟ੍ਰੈਕ ’ਤੇ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਦੌੜ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਲੋਕੋ ਪਾਇਲਟ (ਟਰੇਨ ਡਰਾਈਵਰ) ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ 86 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਟਰੇਨ ਚਲਾਈ ਤੇ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰ ਗਿਆ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਾਂਚ ’ਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰੈਕ 4 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਟ੍ਰੈਕ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਸੀ। ਲਖਨਊ ਦੇ 6 ਰੇਲਵੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ 36 ਬਿੰਦੂਆਂ ’ਚ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। 5 ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਲਈ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਅਤੇ 1 ਨੇ ਗ਼ਲਤ ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
ਅੱਜ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਟਰੇਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 41 ਰੇਲਵੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡੀਆਰਐਮ ਦਫ਼ਤਰ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਤਲਬ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਸਰਕਲ ਸੀਆਰਐਸ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਪ੍ਰਣਜੀਵ ਸਕਸੈਨਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਰਜ ਕਰਨਗੇ।
6 ਰੇਲਵੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ
ਤੇਜ਼ ਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਰੀਆਂ ਬੋਗੀਆਂ
ਟਰੇਨ ਦੇ ਲੋਕੋ ਪਾਇਲਟ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਨਰਾਇਣ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਲੋਕੋ ਪਾਇਲਟ ਰਾਜ ਨੇ 6 ਮੈਂਬਰੀ ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟਰੇਨ 2.28 ਵਜੇ ਮੋਤੀਗੰਜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ। ਰੇਲਵੇ ਟ੍ਰੈਕ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਜਿੱਥੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨੰਬਰ 638/12 ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਖੜਖੜ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਦਬਾਅ ਘਟਣ ਲੱਗਾ।
86 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਟਰੇਨ ’ਚ ਪੈਂਟੋ ਨੂੰ ਇੰਜਣ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬ੍ਰੇਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਡਰਾਈਵਰ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਟਰੇਨ ਦੀਆਂ ਬੋਗੀਆਂ ਉੱਤਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਇੰਜਣ ਦੀ ਫਲੈਸ਼ ਲਾਈਟ ਜਗਾ ਕੇ ਸਹਾਇਕ ਲੋਕੋ ਪਾਇਲਟ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਲਾਈਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ।
ਇੰਜਣ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰਿਆ ਪਹੀਆ, 400 ਮੀਟਰ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਰੁਕੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰੈਕ 3 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਟਰੇਨ ਦਾ ਪਹੀਆ ਉੱਤਰ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਲੋਕੋ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਟਰੇਨ 400 ਮੀਟਰ ਦੂਰ ਰੁੱਕੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ 19 ਬੋਗੀਆਂ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 350 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਟਰੈਕ ਨੁਕਸਾਨਿਆ ਗਿਆ।
ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਰੇਲ ਟਰੈਕ
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੁਪਹਿਰ 1.30 ਵਜੇ ਟਰੈਕ ’ਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। 2.28 ਵਜੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਡਿਬਰੂਗੜ੍ਹ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੇ ਲੰਘਣ ਤੋਂ 2 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਸਟੇਸ਼ਨ ਮਾਸਟਰ ਮੋਤੀਗੰਜ ਨੂੰ 30 ਕਿਮੀ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਗਤੀ ਦਾ ਕੌਸ਼ਨ ਸਪੀਡ ਦਾ ਮੀਮੋ ਦਿੱਤਾ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਟਰੇਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਟ੍ਰੈਕ ’ਤੇ ਚਲਾਉਣਾ ਹੈ।
ਟਰੈਕ ਦੇ ਆਈਐਮਆਰ ਵਿੱਚ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸਾਈਟ ’ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਰੇਲਗੱਡੀ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਕਸੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ 4 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਟ੍ਰੈਕ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
4 ਮੀਟਰ ਖਿਸਕਿਆ ਮਿਲਿਆ ਟਰੈਕ
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟ੍ਰੈਕ 4 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਖਿਸਕ ਗਿਆ। ਟਰੈਕ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੈਲਡਿੰਗ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਝਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਨਰੇਟਰ ਪਾਵਰ ਕੋਚ ਬੇਪਟਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਡਿਸਕ ਵ੍ਹੀਲ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਡੈਂਪਰ ਖਰਾਬ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।
ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ’ਤੇ ਜਤਾਈ ਅਸਹਿਮਤੀ
ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਨੇ ਟਰੈਫਿਕ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਗੋਂਡਾ ਜੀਸੀ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ, ਚੀਫ ਲੋਕੋ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਦਲੀਪ ਕੁਮਾਰ, ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਇੰਜਨੀਅਰ ਗੋਂਡਾ ਵੇਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮੀਨਾ, ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਇੰਜਨੀਅਰ ਮਾਣਕਪੁਰ ਪੀਕੇ ਸਿੰਘ ਸਮੇਤ 6 ਸੁਪਰਡੈਂਟਾਂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਵੀ ਦਰਜ ਕੀਤੇ।
ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਇੰਜਨੀਅਰ (SSE) ਪੀਕੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ’ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ- ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖੇ ਬਿਨਾਂ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਿਲਕੁਲ ਗ਼ਲਤ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਂਝੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨਾਲ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਪੀ ਕੇ ਸਿੰਘ ਨੇ 11 ਨੁਕਤਿਆਂ ’ਤੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ।
