ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਘਰ-ਘਰ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵਿਵਾਦਾਸਪਦ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਵਾਰਾ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੂੜਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਢਹਿਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਉਭਰੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਨਮਾਨੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰੇਟ ਦੁੱਗਣੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਅਣਜਾਣ ਵੀ ਬਣੀ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਅਵਾਰਾ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਘਾਟੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਅਚਾਨਕ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਗਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 55 ਟਰੈਕਟਰ-ਟਰਾਲੀਆਂ ਅਤੇ 110 ਰਿਕਸ਼ਾ-ਟਰਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਨਤੀਜਾ ਉਲਟਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਿਗੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਅਵਾਰਾ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ। ਨਿਗਮ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲਿਆ।
ਹੁਣ ਇਹ ਕਰਮਚਾਰੀ 40 ਵਾਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਲਗਭਗ 100,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਚਿੰਤਾ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਰੇਟ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ 50 ਤੋਂ 200 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਲਈ 50 ਰੁਪਏ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ 100 ਰੁਪਏ ਵਸੂਲੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। 201 ਤੋਂ 500 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਲਈ 100 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ 200 ਰੁਪਏ, ਅਤੇ 500 ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਲਈ 200 ਰੁਪਏ ਦੀ ਥਾਂ 300 ਰੁਪਏ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 50,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਖਰਚਾ ਵਸੂਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲਗਭਗ 1 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਐਮਐਸਡਬਲਯੂ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰਸੀਦਾਂ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਇਹ ਰਸੀਦਾਂ ਵੀ ਨਕਲੀ ਜਾਂ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੇਅਰ ਮੋਤੀ ਭਾਟੀਆ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਰੇਟ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਲਗਭਗ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤਿਰਿਕਤ ਵਸੂਲੇ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਗਮ ਕੋਲ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇੱਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰਾਂ ਨੇ 100 ਰੁਪਏ ਵਸੂਲਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ 50 ਰੁਪਏ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਵਧਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸੀਨੀਅਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਮ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਉਹ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀ ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਿਗਮ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ।ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਮੇਅਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਵੀਂ ਕੰਪਨੀ 3R ਨਾਲ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਸਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਘਰ-ਘਰ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੇਗੀ। ਅਵਾਰਾ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਕੰਪਨੀ ਆਉਣ ਤੱਕ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਗੇ। ਪਰ ਮੇਅਰ ਨੇ ਦੋਹਰੇ ਰੇਟ ਵਸੂਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਜਬਰੀ ਵਸੂਲੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਰਸੀਦਾਂ ਦਿਖਾ ਕੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਉਹ ਜਾਂਚ ਕਰਕੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਗੇ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਸੂਲੀ ਨੂੰ ਗਲਤ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਨਮਾਨੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਬੋਝ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਥਿਤੀ ਸੁਧਰੇਗੀ ਅਤੇ ਕੂੜਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
